ބަޙުރު

މާތް ﷲ، މި ކައުނާއި ކާއިނާތު ހެއްދެވި ގޮތާބެހޭ ގޮތުން އަބަދުވެސް އިންސާނުން ވިސްނާ ފިކުރުކުރެއެވެ. ވުޖޫދުގެ ފެށުމަކީ ކޮބައިތޯއާއި، ވުޖޫދު، ވުޖޫދުވުމުގެ ކުރިން ވީ ކޮންއެއްޗެއްތޯ ސުވާލުކުރެއެވެ. ކޮންމެ ޒަމާނެއްގައި، ކޮންމެ ސަގާފަތެއްގެ މީހުން، އެމީހުންގެ ބުއްދިއާއި މަޢުރިފާގެ މިންވަރުން މިފަދަ ސުވާލުތަކަށް ޖަވާބުދިނުމަށް މަސައްކަތްކޮށްފައެވެ. އޭގެ މިސާލަކީ، އިހުގައި ދިވެހިން އަތުލިޔުމުން ލިޔެގެން ގެންގުޅުނު "ދުނިޔެ ހެއްދެވި ވާހަކަ" އެވެ، ކިޔާ ފޮތުގައި ގެނެސްދީފައިވާ ޖަވާބުތަކެވެ. އެފޮތުގެ ފެށުމުގައި ވެއެވެ.
"އުޑެއް، ބިމެއް، ގަހެއް، ރުކެއް، އިންސިއެއް، ޖިންނިއެއް، ލައުޙެއް، ޤަލަމެއް، ހަމައެކައްޗެއްވެސް ނަހައްދަވާވޭލާ، އެސުވާމީންގެ ވޮޑިގެންވީ ކޮންފަޔަކުންތަ؟ މަލުތެރޭ ވަސް ފޮރުވިގެންވާ ފަދައިން، ފަޅޯތެރޭ ފޮނި ފޮރުވިގެންވާ ފަދައިން، ކިރުތެރޭ ތެޔޮ ފޮރުވިގެންވާ ފަދައިން ....."
އިހުޒަމާނުގައި ވަނީ މިފަދަ އެތައް ފަލްސަފީ ޚިޔާލެއް ފާޅުކުރެވިފައި ވެއެވެ. މިޒަމާނުގެ ސައިންސާއި ޢުލޫމު ވަނީ އެފަދަ ފަލްސަފީ ޚިޔާލުތަކަށް ރައްދުދީ، އެ ޚިޔާލުތައް ފަނާކޮށްފައެވެ. މާތް ﷲ މި ކައުނާއި، ކާއިނާތު ހެއްދެވި ގޮތާބެހޭ ގޮތުން ހޯދިފައިވާ ޢިލްމީ ހޯދުންތަކުގެ އަލީގައެވެ. މި ކަރުދާހުގެ މި ބައިގައި ބަލައިލާނީ، މާތް ﷲ، މި ކައުނު ޚަލްޤުކުރައްވައި، މި ކާއިނާތު ހެއްދެވި ގޮތުގެ މައްޗަށެވެ.

ކައުނު ޚަލްޤުކުރެއްވުން

މާތް ﷲ ކައުނު ހެއްދެވި ގޮތް ބަޔާންކުރަމުން ފާދިރީއަކު ކިޔައިދިނެވެ. "މާތް ﷲ، ދުނިޔެއާއި، ކައުނާއި، ސުވަރުގެ ހެއްދެވީ މީލާދުގެ ކުރީގެ 4004 ވަނަ އަހަރުގެ އޮކްޓޫބަރު މަހުގެ 23 ވީ އާދީއްތަ ދުވަހުގެ ދެގަޑި ބައިގައެވެ." އޭނާގެ މިޝަރަޙަ ނިމުމުން، ދަރިވަރަކު ސުވާލުކުރިއެވެ. "ކައުނު ހެއްދެވުމުގެ ކުރީގައި މާތް ﷲ ކުރެއްވީ ކޮން ކަމެއްތޯއެވެ؟" ދަރިވަރު މި ސުވާލުކުރުމުން ފާދިރީ ރުޅިއައިސްފައި ބުންޏެވެ. "ކައުނު ހެއްދެވުމުގެ ކުރިން މާތް ﷲ ކުރެއްވި ކަމަކީ، ތިޔަކަހަލަ ސުވާލުތައް ކުރާ މީހުން ވެއްދެވުމަށްޓަކައި ނަރަކަ ހެއްދެވުމެވެ!" މިއީ ނަޞާދީނުގެ ޢަޤީދާގެ ފިކުރުގައި ކަން އޮތްގޮތެވެ. މިއާ ޚިލާފަށް ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ބަޔާންކުރައްވާފައިވާ ގޮތް، މިޒަމާނުގެ ސައިންޓިފިކް ހޯދުންތަކާ އިއްތިފާޤުވެއެވެ.
ކައުނު އުފެދުނު ގޮތް ޝަރަޙަކޮށްދޭ އެންމެ މަޤުބޫލު ނަޒަރިއްޔާއަކީ، "ބިގް ބޭންގ" ނަޒަރިއްޔާއެވެ. އެ ނަޒަރިއްޔާ ބުނާ ގޮތުގައި، ބިޔަ ގޮވުމަކުން ކައުނު އުފެދުނީ މީގެ 15 ބިލިއަން އަހަރާއި 20 ބިލިއަން އަހަރާ ދެމެދުގެ ދިގު މުއްދަތެއްގެ ކުރިންނެވެ. އޭރު ކައުނު އޮތީ ދުންގަނޑެއްގެ ސިފައިގައެވެ. އޭގެ ޑެންސިޓީއާއި، ހޫނުކަމަށް އިމެއް ނެތެވެ. އެއަށް ދެވިފައިވާ ނަމަކީ، "ކައުނީ ބިސް" (Cosmic egg) އެވެ.
ކައުނީ ބިސް އެކުލެވިފައިވީ، ކުދިކުދި ޖިސްމުތަކަކުންނެވެ. އެއީ، ޕޮޒިޓްރޯނާއި، އިލެކްޓްރޯނާއި، ނިއުޓްރިނޯ ފަދަ އެއްޗިއްސެވެ. އެއިން ކޮންމެ ޖިސްމެއްމެ ވީ މުސްތަޤިއްލުކަންމަތީގައެވެ. އޭރަކު ޒައްރާތަކެއް ވެސް ނުއުފެދެއެވެ. އޭރު ކައުނީ ބިސް އޮތީ، ޕްރޮޓޯނާއި ނިއުޓްރޯން އިއްތިޙާދުވެ، އެއިން ޒައްރާގެ މަދު އުފެދިދާނެ ޙާލަތެއްގައެއް ވެސް ނޫނެވެ. ކިއެއްތޯއެވެ. އޭރު ހިނގަމުންދިޔަ ކަންކަމުގެ ތެރޭގައި، ޕްޒިޓްރޯނާއި އިލެކްޓްރޯން މުޑިއަރައި އެކަތި އަނެކަތި ފަނާކުރުން ވެސް ހިމެނެއެވެ. އެކަމުގެ ސަބަބުން މަތީ ދަރަޖައެއްގެ ހަކަތަ އުފެދެމުންދިޔައެވެ. އޭރު ކައުނީ ބިހުގެ ތެރޭގައި އޮތް އެއްޗަކަށް އޭތި އޮތްތަނުން އެހެން ތަނަކަށް ގުޑާލެވޭނެ ޖާގައެއް ވެސް ނެތެވެ. އެއީ، އެ ބިހުގެ ތެރޭގައި ޑެންސިޓީ މަތިކަމުންނެވެ. އޭރު އޭގައިވި ގަދަ ހޫނުކަން ވެސް ވަނީ، ބަޔާންކުރެވޭވަރަށްވުރެ މާ މަތީ ދަރަޖައެއްގައެވެ.
މި ތާނގައި ތަޞައްވުރު ކުރެވިދާނެ ސުވާލަކަށް ޖެހިލާނަމެވެ. ފާދިރީގެ ގާތުގައި ދަރިވަރު ކުރި ސުވާލު އެހެން ގޮތަކަށް ކޮށްލުމަށްޓަކައެވެ. އާދޭހެވެ. ކައުނީ ބިސް އުފެދުމުގެ ކުރިން ވީ ކޮން އެއްޗެއްތޯއެވެ؟ އަދި ކައުނީ ބިސް ވުޖޫދަށް އައީ ކޮންތާކުންތޯއެވެ؟ ޙަޤީޤަތުގައި މިޒަމާނުގެ ފިޒިކްސް ޢިލްމު ވަނީ ވަރަށް ބޮޑަށް ކުރިއަރާފައެވެ. ނަމަވެސް، މި ދެންނެވި ފަދަ ސުވާލުތަކަށް ޖަވާބުދިނުމަށް އެ ޢިލްމު ވަނީ ނުކުޅެދިފައެވެ. "ދުނިޔެ ހެއްދެވި ވާހަކަ" ގެނެސްދީފައިވާ ފަދަ ޚިޔާލީ ފޮލާއެއް އެ ޢިލްމަކު ނެތެވެ. ކައުނުގެ ޢުމުރުގެ ސުން ނަންބަރު ހިނދުކޮޅުގައި ހިނގި ކަމެއް އެ ޢިލްމުގެ އަލީގައި އޮޅުމެއް ނުފިލައެވެ. މިކަން ބަޔާންކުރައްވަމުން ސްޓީވަން ވެއިންބަރގް (Steven Weinberg) ވިދާޅުވެފައި ވެއެވެ.
"ކައުނު ފެށުނު ސިކުންތުގެ ސަތޭކަބައިކުޅަ އެއްބައިގެ ކުރީގައި ކައުނު އޮތް ގޮތާބެހޭ ގޮތުން ވާހަކަދެއްކުމަކީ ކުރެވޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ."
އޭނާ މިހެން ވިދާޅުވެފައިވަނީ، އޭނާ ލިޔުއްވި ކައުނުގެ ޢުމުރުގެ "ފުރަތަމަ ތިން މިނިޓު" (The First Three Minutes) އެވެ، ކިޔާ ފޮތުގައެވެ.
އެއަށްފަހު ކައުނީ ބިހުގައި ބާރުގަދަ ގޮވުމެއް ގޮވިއެވެ. އެ ގޮވުން ގޮވި ސަބަބެއް ފިޒިކްސް ޢިލްމަކަށެއް ނޭނގެއެވެ. ނަމަވެސް ފަލަކީ ހޯދުންތަކުން ހާމަވާ ޙަޤީޤަތަކީ، އެ ގޮވުން ގޮވިކަމެވެ. އަދި އެއާއެކު، ކައުނީ ބިހުގައިވާ ޖިސްމުތައް އެކަތިއަނެކައްޗާ ދުރަށް ގޮސް ވުޖޫދުގައި ވާހައި ތަނެއް ފުރާލިކަމެވެ. ހަމައެއާއެކު، މުޅި ކައުނުގެ ތެރެއަށް ނޫރާނީ އަލިކަމެއް ވެސް ފެތުރިގެންދިޔަ ކަމެވެ.
ނަމަވެސް .... ކައުނުގެ ޢުމުރުގެ ސުން ނަންބަރު ހިނދުކޮޅުގައި ހިނގި ކަމެއް އެއްގޮތަކަށްވެސް ފިޒިކްސް ޢިލްމަކަށެއް ނޭނގެއެވެ. އަދި ބިގް ބޭންގ ގޮވުމުގެ ކުރިން ހިނގި ކަމެއް ނުވަތަ އޮތް ޙާލަތެއް ވެސް ނޭނގެއެވެ. ކައުނީ ބިސް ވުޖޫދަށް އައީ ކޮންތާކުން، ކިހިނަކުން ކަމެއް ވެސް ނޭނގެއެވެ. ކައުނީ ބިސް އުފެއްދެވީ ކޮން ފަރާތަކުންތޯ ސުވާލުކޮށްފިނަމަ، މި ސުވާލަށް ދޭނެ ޖަވާބެއް ވެސް ނޭނގެއެވެ. އަދި ކައުނީ ބިސް ގޮވުމަށް މެދުވެރިވި ސަބަބެއް ވެސް ނޭނގެއެވެ. ފިޒިކްސް ޢިލްމުގެ ޠަބީޢަތަކީ މިފަދަ ސުވާލުތަކަށް ދޭނެ ޖަވާބެއް ނޭނގުމެވެ. އެހެނީ، އެ ޢިލްމު ޤާއިމުވެފައިވަނީ، ހަތަރު އުންސުރެއް ދިރާސާކޮށް ބެލުމުގެ މައްޗަށެވެ. އެ ހަތަރު އުންސުރަކީ، މާއްދާއާއި، ހަކަތައާއި، ޒަމާނާއި، ތަނެވެ. މި ހަތަރު އުންސުރު ނެތް ތަނެއްގައި ފިޒިކްސް ޢިލްމެއް ނުވާނެއެވެ.
ކަންމިހެން އޮތުމާއެކު، ޙަޤީޤަތް ހާމަކުރުން ނޫންކަމެއް އަޅުގަނޑުމެންގެ ކުރިމަތީގައެއް ނެތެވެ. ޙަޤީޤަތުގައި ކައުނު ހެއްދެވީ މާތް ﷲ އެވެ. ކައުނުގައި ހިނގިހައި ކަމެއް ހިނގާފައިވަނީ، އެކަލާނގެ އަމުރުފުޅަށެވެ. އެކަލާނގެ އިރާދަފުޅާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިންނެވެ. އެ ހުރިހައި ކަމެއް ހިނގުމަށް މިންވަރުކުރެއްވީ އެކަލާނގެއެވެ. ކައުނުގައި ހިނގާފައިވާ ކަންކަމަށް ބަލާއިރު، އެކަލާނގެ ކުޅަދުންވަންތަކަމާއި، އެކަލާނގެ މަތިވެރިކަމުގެ ބޮޑުކަން ހާމަވެއެވެ. އެކަލާނގެ މި ކައުނު ހައްދަވާފައިވަނީ، ނެތުމުގެ ތެރެއިންނެވެ. އެކަމަށްޓަކައި އެހެން ފަރާތެއްގެ ވާގިވެރިކަމަކަށް އެކަލާނގެ މުހުތާދުވެ ވޮޑިގެނެއް ނުވެއެވެ. އެކަލާނގެ ވަޙީކުރައްވާފައި ވެއެވެ.
(مَّا أَشْهَدتُّهُمْ خَلْقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلَا خَلْقَ أَنفُسِهِمْ وَمَا كُنتُ مُتَّخِذَ الْمُضِلِّينَ عَضُدًا) އަލްކަހުފު: 51
މާނައީ، "އުޑުތަކާއި ބިން ހެއްދެވުމުގައި، ތިމަންރަސްކަލާނގެ އެއުރެން ހެތްކެއް ނުކުރައްވަމެވެ. އަދި އެއުރެންގެ އަމިއްލަ ނަފުސުތައް ހެއްދެވުމުގައި ވެސް މެއެވެ. އަދި މަގުފުރައްދާ ޝައިޠާނުންނީ، އެހީތެރިން ކަމުގައި ތިމަންރަސްކަލާނގެ ނުލައްވަމެވެ."
ނެތުމުގެ ތެރެއިން ކައުނާއި މާއްދާ ހެއްދެވުމުގައި މާތް ﷲ އަށް ލިބިވޮޑިގެންވާ ބާރު ބަޔާންކުރައްވައި އެތައް އާޔަތެއް ވަޙީކުރައްވާފައި ވެއެވެ. އެއިން އެއް އާޔަތް ތިރީގައި މިވަނީއެވެ.
(إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شَيْئًا أَن يَقُولَ لَهُ كُن فَيَكُونُ) ޔާސީން: 82
މާނައީ، "އެކަލާނގެ ކަމަކަށް އިރާދަކުރައްވައިފިނަމަ، އެކަލާނގެ އަމުރުފުޅުވާކަން ކަށަވަރީ އެކަމަކަށް، "ވާށޭ" ވަޙީކުރެއްވުމެވެ. ދެން އެކަމެއް ވެދެތެވެ."
(أَوَلَمْ يَرَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ كَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنَاهُمَا ۖ وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاءِ كُلَّ شَيْءٍ حَيٍّ ۖ أَفَلَا يُؤْمِنُونَ) އަލްއަންބިޔާއު: 30
މާނައީ، "ހަމަކަށަވަރުން އުޑުތަކާއި ބިން، އެކަތިގަނޑަކަށް ވެފައި ވަނިކޮށް، ފަހެ، ތިމަންރަސްކަލާނގެ އެ ދޭތި ވަކިކޮށްލެއްވިކަން، ކާފިރުވި މީހުން ނުދަންނަނީ ހެއްޔެވެ؟ އަދި ތިމަންރަސްކަލާނގެ ދިރޭ ކޮންމެ އެއްޗެއް ފެނުން ހެއްދެވީމެވެ. ފަހެ، އެއުރެން އީމާން ނުވަނީ ހެއްޔެވެ؟"
ބިގް ބޭންގ ތިއަރީ ކަށަވަރުކޮށްދޭ ގޮތުގައި، ކައުނަކީ އަޒަލީ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. އެކަމަކު ކައުނަށް ފެށުމެއް ވެއެވެ. ކައުނަކީ އަޒަލީ އެއްޗެއް ކަމުގައިވީނަމަ، ބިގް ބޭންގގެ ކުރިން ހިނގި ކަންކަން، ފިޒިކްސް ޢިލްމުގެ އަލީގައި އެނގެންޖެހޭނެއެވެ. އެހެންކަމުން، މި ނަޒަރިއްޔާ ވެފައިވަނީ، އަޒަލުއްސުރެ މާއްދާ ވުޖޫދުގައި ވާކަމަށާއި، މި ކައުނަށް ފެށުމަކާއި، ނިމުމެއް ނުވާ ކަމަށް ބުނާ މުލްޙިދުންނަށާއި، ފިލޯސަފަރުންނަށް ބޮޑު ގޮންޖެހުމެއް ކަމަށެވެ. މި ނަޒަރިއްޔާ ވުޖޫދަށް އައުމުން، ކައުނު އުފެދުނު ގޮތް ބުނެދޭ ކުރީގެ ނަޒަރިއްޔާތައް ވަނީ މައިދާނުން އެއްފަރާތްކުރެވިފައެވެ.

ކައުނު އުފެދުނު ހިނދުކޮޅަށް ނަޒަރެއް

ކައުނު އުފެދުނީ ބިގް ބޭންގ އެވެ، ކިޔާ ގޮވުމުން ކަމަށާއި، އެ ގޮވުމުގެ ބާރުގަދަކަމުން މިއަދާ ހަމައަށް ވެސް ކައުނު ފުޅާވެ ތނަވަސްވެ ބޮޑުވަމުންދާ ކަމަށް ސައިންސްވެރިން ޤަބޫލުކުރައްވައެވެ. ކައުނުގައިވާ އެއްޗެއްސާއެކު ދާއިމީ ޙަރާކާތެއްގައި ކައުނުގެ ތެރޭގައިވާ އެންމެހައި އެއްޗެއް ދަތުރުކުރަމުންދަނީ ވެސް އެ ގޮތުވުމުގެ ބާރުގަދަކަމުން ކަމަށް ގަބޫލުކުރެވެއެވެ. ނަމަވެސް މީގެ 10 ބިލިއަން އަހަރާއި 20 ބިލިއަން އަހަރާ ދެމެދުގެ މުއްދަތެއްގެ ކުރިން، ކައުނު އުފެދުމުގެ ކުރިން އޮތް ޙާލަތެއް ހަމަ އެއްގޮތަކަށް ވެސް ނޭނގެއެވެ. ކައުނު އުފެދުނު ހިނދުކޮޅަކީ، ތިން މިނިޓުގެ ހިނދުކޮޅެއް ކަމުގައި ބެލެވެއެވެ. ތިރީގައި މިވަނީ، އެ ތިން މިނިޓުގެ ތެރޭގައި ހިނގައިދިޔަ މުހިންމު ކަންކަމުގެ ކުރު ޚުލާޞާއެކެވެ.

ފުރަތަމަ ތިން މިނިޓު

ސްޓީވަން ވެއިންބަރގް (Steven Weinberg) ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި، އެންމެ ދުރަށް ވިސްނުން ފޯރުވައި، އެ ހިނދުކޮޅަކާބެހޭ ގޮތުން ވާހަކަދެއްކިދާނެ ހިނދުކޮޅަކީ، ކައުނު އުފެދުމުގައި ހޭދަވި ފުރަތަމަ ސިކުންތުގެ ސަތޭކަބައިކުޅަ ފުރަތަމަބަޔެވެ. އެ ހިނދުކޮޅުގައި ކައުނުގެ ހޫނުމިން ސަތޭކަ ބިލިއަން ޑިގްރީ ސަލްސިއަސް އާ ގާތްކުރާ މިންވަރަކަށް ތިރިވިއެވެ. (ސަތޭކަ ބިލިއަން ތަމްސީލުކުރާ ޢަދަކީ 10 ގެ 11 ބާރެވެ. ނުވަތަ 100،000،000،000 މިއެވެ.) އެންމެ ހޫނުގަދަ ތަރިތަކުގެ ސަންތުގެ ހޫނުކަން ވެސް މި ދަރަޖައަކަށް ވާޞިލެއް ނުވެއެވެ. އެ ހޫނުގަދަ ވެށީގައި، މާއްދާއެއް އެކުލެވޭ އެއްވެސް ބަޔަކަށް ޖާގައެއް ނެތެވެ. މާއްދާއެއް އެކުލެވޭ ބައިތަކަކީ، މޮލިކިއުލާއި، ޒައްރާއެވެ. އެ ހޫނުގަދަ ވެށީގައި، ޒައްރާގެ މަދަކަށް ވެސް ޖާގައެއް ނެތެވެ. އޭރު އެ ވެށީގައިވަނީ މާއްދާއަކަށް ނުވާ އެއްޗެއްގެ ގަޑުބަޑެކެވެ. އެ ވެށީގައި ވަނީ، މިހާރު ޒައްރެއްގެ ތެރޭގައިވާ ފަދަ މާކުދިކުދި ކަނިތަކެކެވެ. އޭގެތެރޭގައި ވަނީ، އިލެކްޓްރޯން (electron) އާއި، ޕްޒިޓްރޯން (positron) އާއި، ނިއުޓްރިނޯ (neutrino) ފަދަ އެއްޗިއްސެވެ. ދެންފަހެ، ފޯޓޯން (photon) އުފެދި ކައުނަށް އަލިވިލުނެވެ.
ކައުނުގެ ޢުމުރުން ފުރަތަމަ ސިކުންތުގެ ދިހަބައިކުޅަ އެއްބަޔަށް ވާޞިލުވިއިރު، ކައުނުގެ ހޫނުމިން ވަނީ، 30 ބިލިއަން ޑިގްރީ ސަލްސިއަސް އަށް ދަށްވެފައެވެ. ކައުނުގެ ޢުމުރުން އެއް ސިކުންތު ފާއިތުވިއިރު އެ ހޫނުމިން ވަނީ، 10 ބިލިއަން ޑިގްރީ ސަލްސިއަސް އަށް ދަށްވެފައެވެ. ސާދަ ސިކުންތު ފާއިތުވިއިރު އެ ހޫނުމިން ވަނީ، 3 ބިލިއަން ޑިގްރީ ސަލްސިއަސް އަށް ދަށްވެފައެވެ. ކައުނުގެ ޢުމުރުން ހޭދަވަމުންދިޔަ ކޮންމެ ހިނދުކޮޅަކާއެކު އެތައް ކަންކަމެއް ހިނގަމުންދިޔައެވެ. އިލެކްޓްރޯނާއި، ޕޮޒިޓްރޯން ނެތެމުންދިއުމާއި، ފޯޓޯން އުފެދި އެއިން އަލިވިލެމުންދިއުން ކުރިއަށްދިޔައެވެ. މާތް ﷲ ގެ މަތިވެރި ނޫރުފުޅުން ކައުނަށް އުޖާލާކަން ގެނެސްދެމުންނެވެ.
ކައުނުގެ ޢުމުރުން ފުރަތަމަ ތިން މިނިޓް ފާއިތުވެގެންދިޔައިރު، ކައުނުގެ ހޫނުމިން ވަނީ އެއް ބިލިއަން ޑިގްރީ ސަލްސިއަސް އަށް ދަށްވެފައެވެ. އެއީ، ޕްރޮޓޯނާއި ނިއުޓްރޯން އިއްތިޙާދުވެ، ޒައްރާގެ މަދު އެއިން އުފެދުމަށް އެކަށޭނަ ހޫނުމިނެކެވެ. އެންމެ ފުރަތަމަ އުފެދުނީ، އެންމެ ނިއުޓްރޯނަކާއި، އެންމެ ޕްރޮޓޯނެއް އެކުލެވޭ ހައިޑްރޮޖަން (hydrogen) ޒައްރާގެ މަދެވެ. ދެން އުފެދުނީ، ދެ ނިއުޓްރޯނާއި، ދެ ޕްރޮޓޯނުން އެކުލެވޭ ހީލިއަމް (helium) ޒައްރާގެ މަދެވެ.
ކައުނުގެ ޢުމުރުން ފުރަތަމަ ތިން ސިކުންތު ފާއިތުވިއިރު، ކައުނުގައިވާ މައިގަނޑު އެއްޗެއްސަކީ، އަލިކަމާއި، ނިއުޓްރިނޯ (neutrino) އާއި، އިދިނިއުޓްރިނޯ (antineutrino) އެވެ. އޭރު ވަރަށް މަދު މިންވަރަކަށް ޒައްރާގެ މަދު ވެސް ވަނީ އުފެދިފައެވެ. އެއިން 73 އިންސައްތަ އަކީ ހައިޑްރޮޖަން ޒައްރާގެ މަދެވެ. 27 އިންސައްތައަކީ ހީލިއަމް ޒައްރާގެ މަދެވެ. އަދި ޕްޒިޓްރޯނާއެކު ފަނާވަމުންދިޔަ ފިޔަވައްސަށްފަހު ދެމިހުރި އިލެކްޓްރޯންގެ މިންވަރެއް ވެސް ވިއެވެ. މި އެއްޗެއްސާއެކު، ކައުނުގައިވި ގަދަ ހޫނުކަމާއި ޑެންސިޓީ ދިޔައީ އިންތިޒާމީ ގޮތެއްގައި ދަށްވަމުންނެވެ. އެއީ، އިންސާނެއްގެ ޚިޔާލަށް ގެންނަން ފަސޭހަ ހޫނުކަމަކާއި، ޑެންސިޓީއެއް ނޫނެވެ.
ކައުނުގެ ޢުމުރުން ފާއިތުވެގެންދިޔަ ފުރަތަމަ ތިން މިނިޓަށްފަހު، ހައެއްކަ ހާސް އަހަރު މާޒީވެގެންދިޔައިރު، ހޫނުކަން ވަނީ، ޒައްރާ އުފެދޭ މިންވަރަށް ދަށްވެފައެވެ. އެހެންކަމުން، ކުރިން އުފެދިފައިވާ ހައިޑްރޮޖަނާއި ހީލިއަމް ޒައްރާގެ މަދުތަކުގެ ވަށައިގެން އިލެކްޓްރޯން ޖަމާވިއެވެ. އެ ދެ އުންސުރުގެ ޒައްރާ އުފެދުނީ އެގޮތުގެމަތިންނެވެ. އެއަށްފަހު އުފެދުނު ގޭސްގަނޑުތައް ޖާޒުބިއްޔަތުގެ އަސަރުގައި ތަންތަނަށް ޖަމާވެ، މިހާރު ކައުނުގައިވާ ތަރިތަކާއި މަޑިކިލަނބުތައް އެއިން އުފެދުނެވެ. ނަމަވެސް، އެ އެއްޗެހި އުފެދުމަށް ބޭނުންވާނެ އަސާސީ ބައިތައް ވަނީ، ކައުނުގެ ޢުމުރުން ހޭދަވި ފުރަތަމަ ތިން މިނިޓް ނިމުނުއިރު އުފެދިފައެވެ. މާތް ﷲ ވަޙީކުރައްވާފައި ވެއެވެ.
(وَالسَّمَاءَ بَنَيْنَاهَا بِأَيْدٍ وَإِنَّا لَمُوسِعُونَ) އައްޒާރިޔާތު: 46
މާނައީ، "ތިމަންރަސްކަލާނގެ ކުޅަދުންވަންތަކަމުން އުޑު ހެއްދެވީމެވެ. އަދި ހަމަކަށަވަރުން، ތިމަންރަސްކަލާނގެއީ، (އުޑު) ތަނަވަސްކުރައްވަމުން ގެންދަވާ ރަސްކަލާނގެކަން ކަށަވަރެވެ."
ކައުނު އުފެދުނުގޮތާ ބެހޭ ގޮތުން ބިގް ބޭންގ ނަޒަރިއްޔާގައި ބަޔާންވެފައިވާ ކަންކަމާ، މިއާޔަތުގެ މަފުހޫމު އިއްތިފާޤުވެއެވެ. މި އާޔަތުގައި އަންގަވާފައި މިވަނީ، ކައުނު ބިނާކުރެއްވުމަށްފަހު މާތް ﷲ، ކައުނު ތަނަވަސްކުރައްވަމުން ގެންދަވާ ވާހަކައެވެ. ބިގް ބޭންގ ނަޒަރިއްޔާގައި ވެސް ވަނީ، ވަކި ހިނދުކޮޅެއްގައި ކައުނު އުފެދި، އެއަށްފަހު ކައުނު ތަނަވަސްވަމުންދާ ވާހަކައެވެ.